อุทยานแห่งชาติแม่วาง

อุทยานแห่งชาติแม่วาง ครอบคลุมพื้นที่ป่าจอมทอง ป่าแม่ขาน และป่าแม่วาง อยู่ในเขตท้องที่ตำบลสันติสุข ตำบลยางคราม ตำบลดอยหล่อ อำเภอดอยหล่อ ตำบลบ้านหลวง ตำบลข่วงเปา อำเภอจอมทอง และตำบลทุ่งปี้ อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ประมาณ 74,766 ไร่ หรือ 119.6256 ตารางกิโลเมตร ปกคลุมด้วยป่าไม้ชนิดต่างๆ คือ ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าเต็งรังผสม ป่าดิบเขา และป่าสนเขา สัตว์ที่พบเห็นได้แก่ สัตว์จำพวกสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์ครึ่งบก ครึ่งน้ำ นก สัตว์น้ำ และผีเสื้อกลางวันๆ  อุทยานแห่งชาติแม่วางได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ลำดับที่ 112 ของประเทศไทย เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2552

สภาพพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติแม่วาง เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อนของทิวเขาถนนธงชัย ที่ทอดตัวตามแนวเหนือ-ใต้ มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางตั้งแต่ 400-1,909 เมตร โดยมีดอยผาตั้งเป็นจุดที่สูงที่สุด นอกจากนี้ยังมียอดเขาต่างๆ ที่มีความสูงแตกต่างลดหลั่นกันมา เช่น ดอยโป่งสมิต สูง 1,547 เมตร ดอยหินหลวง สูง 1,518 เมตร ดอยห้วยหลวง สูง 1,415 เมตร ดอยแม่ลีบ สูง 1,311 เมตร ดอยขุนแม่ซา สูง 1,251 เมตร ดอยผาไล สูง 1,245 เมตร และดอยหน่อ สูง 1,120 เมตรจากระดับน้ำทะเล เป็นแหล่งต้นน้ำของแม่น้ำสำคัญ 3 สาย ได้แก่ น้ำแม่แจ่ม น้ำแม่วาง น้ำแม่ตื่น ซึ่งไหลลงสู่แม่น้ำปิง

พื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่วางได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ที่พัดเอาความชุ่มชื้นและเมฆฝนเข้ามา ทำให้เกิดฤดูกาลต่างๆ โดยจะมีฤดูร้อน ในช่วงระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม ฤดูฝน ในช่วงระหว่างเดือนมิถุนายน-พฤศจิกายน และฤดูหนาวในช่วงระหว่างเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปี 20 องศาเซลเซียส ในช่วงฤดูหนาวในเดือนธันวาคม อุณหภูมิเฉลี่ยจะอยู่ระหว่าง 15-17 องศาเซลเซียส มีอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุด 10-14 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 2,000-2,100 มิลลิเมตรต่อปี

 สภาพป่าในพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่วางสามารถจำแนกออกได้เป็น 
ป่าเบญจพรรณ พบในพื้นที่ที่มีระดับความสูงระหว่าง 400-1,000 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง พันธุ์ไม้เด่นที่สำคัญ ได้แก่ สัก ตะแบก ประดู่ แดง มะเกิ้ม สมอไทย กาสามปีก สลีนก กระบก ซ้อ และไผ่ชนิดต่างๆ 

ป่าเต็งรัง พบที่ระดับความสูง 400-900 เมตรจากระดับน้ำทะเล ตามเนินเขาหรือสันเขาที่แห้งแล้ง พันธุ์ไม้ส่วนใหญ่ประกอบด้วย เต็ง รัง เหียง พลวง พะยอม 

ป่าสนเขา พบในพื้นที่ที่มีระดับความสูงระหว่าง 900-1,500 เมตรจากระดับน้ำทะเล โดยมีสนสองใบและสนสามใบเป็นไม้เด่น พันธุ์ไม้อื่นและพืชพื้นล่างที่พบได้แก่ สารภีดอย ค่าหด หว้า เหมือดคนตัวผู้ เม้าแดง รักใหญ่ ทะโล้ ก่อแป้น ก่อเดือย ก่อแพะ สาบเสือ หนาด กระชายป่า และข่าลิง 

ป่าดิบเขา พบโดยทั่วไปในพื้นที่ที่มีความสูงตั้งแต่ 1,000 เมตรขึ้นไป พันธุ์ไม้ที่พบ เช่น จำปีป่า อบเชย สารภีป่า กำลังเสือโคร่ง และก่อชนิดต่างๆ 

สัตว์ป่าที่พบในเขตอุทยานแห่งชาติแม่วาง ได้แก่ เก้ง หมูป่า เสือปลา ลิงวอก ชะนีมือขาว ชะมดเช็ด หมาไม้ เม่นหางพวง ลิ่นชวา กระต่ายป่า กระรอกท้องแดง ค้างคาวดอย เหยี่ยวรุ้ง นกกระทาทุ่ง ไก่ป่า ไก่ฟ้าหางลายขวาง นกคุ่มอกลาย นกเขาเขียว นกบั้งรอกใหญ่ นกเค้าโมง นกแอ่นตาล นกขุนแผนหัวแดง นกแก๊ก นกโพระดก นกหัวขวานด่างแคระ นกปรอดทอง นกแซงแซวหางปลา นกกินปลีหางยาวคอสีฟ้า เต่าปูลู เต่าเหลือง กิ้งก่าบินปีกแดง แย้ ตะกวด งูเหลือม งูสามเหลี่ยม งูจงอาง อึ่งลาย กบห้วย ปาดบ้าน และคางคกบ้าน เป็นต้น 

กิ่วเสือเต้น เป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติเช่นเดียวกับผาช่อ อยู่ไกลจากผาช่อ 1 กิโลเมตร มีความสวยงามไม่แพ้ผาช่อ ลวดลายแตกต่างออกไป มีกรวดและหินค่อนข้างชัดกว่าผาช่อ มีความสูงน้อยกว่าผาช่อ ตั้งอยู่ในตำบลยางคราม กิ่งอำเภอดอยหล่อ

ดอยผาตั้ง อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นดอยที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,909 เมตร มีอากาศหนาวเย็นตลอดทั้งปี มีฝนตกชุกประปรายในฤดูหนาวและฤดูร้อน ดอยผาตั้งมีลักษณะเป็นภูเขาที่มีหน้าผาสูงชันลมพัดแรงตลอดปี ต้นไม้ไม่สามารถขึ้นเจริญเติบโตได้ในภูเขาทั้งลูก ซึ่งปรากฏการณ์เช่นนี้มักจะพบเห็นตลอดทั้งสองข้างทางที่เดินทางเข้าสู่ดอยผาตั้ง 

น้ำตกขุนป๊วย อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มีจำนวน 3 ชั้น สูง 45 เมตร กว้าง 30 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี เป็นต้นน้ำของแม่น้ำวาง สภาพน้ำตกมีความสวยงามตามธรรมชาติ

น้ำตกตาดหมอก อยู่ในตำบลยางคราม กิ่งอำเภอดอยหล่อ มี 1 ชั้น สูง 15 เมตร กว้าง 10 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี เป็นต้นน้ำของแม่น้ำตื่น

น้ำตกปลาดุกแดง อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นน้ำตกชั้นเดียว มีน้ำไหลตลอดทั้งปี สูงประมาณ 10 เมตร กว้างประมาณ 30 เมตร

น้ำตกโป่งน้อย อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นน้ำตกที่มีน้ำไหลเป็นจำนวนมาก และตลอดทั้งปี เป็นน้ำตก 3 ชั้น มีความสูง 35 เมตร กว้าง 25 เมตร เป็นน้ำตกขนาดใหญ่

น้ำตกโป่งสมิต อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง การเดินทางเข้าไปน้ำตกต้องเดินเท้าอย่างเดียว เป็นน้ำตกที่มีความสูงประมาณ 25 เมตร กว้าง 5 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี มีความสวยงามตามธรรมชาติ

น้ำตกผาหม่น อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นน้ำตกขนาดใหญ่มีจำนวน 3 ชั้น สูงประมาณ 30 เมตร กว้าง 25 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี เป็นต้นน้ำของแม่น้ำวาง รถยนต์สามารภเข้าถึงได้ตลอดทั้งปี

น้ำตกเมืองอาง อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง เป็นน้ำตกของลำน้ำแม่หอยไหลลงสู่ลำน้ำแม่วาง เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มีจำนวน 4 ชั้น สูง 50 เมตร กว้าง 30 เมตร มีน้ำไหลปริมาณมากตลอดทั้งปี สภาพน้ำตกมีความสวยงามตามธรรมชาติ

น้ำตกแม่ป๋วย อยู่ในตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง การเดินทางค่อนข้างลำบากในช่วงฤดูฝน เป็นน้ำตกที่มีความสูงประมาณ 25 เมตร กว้างประมาณ 35 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี มีความสวยงามตามธรรมชาติ เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบสันโดษ เนื่องจากเป็นน้ำตกที่อยู่ห่างไกลชุมชน มีความใสสะอาด บริสุทธิ์จากมลพิษ

น้ำตกแม่วาง  เป็นน้ำตกชั้นเดียวสูงประมาณ 20 เมตร กว้างประมาณ 10 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี มีความสวยงาม เป็นต้นน้ำของแม่น้ำวาง สภาพป่าโดยรอบน้ำตกเป็นป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรังผสมสนและป่าดิบเขา ตลอดเส้นทางมีจุดให้ศึกษาธรรมชาติ แอ่งน้ำที่อยู่ใต้น้ำตก เหมาะที่ประกอบกิจกรรม เช่น ว่ายน้ำ เล่นน้ำ การเดินทางจากที่ทำการอำเภอแม่วางไปตามถนน รพช. ประมาณ 36 กิโลเมตร

ผาช่อ เป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ ที่เกิดจากตะกอนแม่น้ำปิง ซึ่งเป็นทางเดินของสายน้ำปิงเมื่อหลายพันปีแล้ว ได้เปลี่ยนทิศทางไปทำให้ตะกอนเกิดการก่อตัวเป็นชั้นๆ มีลวดลายที่สวยงามและมีขนาดใหญ่ มีความสูงประมาณ 30 เมตร มีอาณาบริเวณกว้าง ลวดลายวิจิตรพิสดาร ซึ่งหาชมได้ยาก ตั้งอยู่ที่ตำบลยางคราม กิ่งอำเภอดอยหล่อ

ล่องแพแม่แจ่ม ลำน้ำแม่แจ่มอยู่ทางทิศเหนือของพื้นที่ ตั้งอยู่บริเวณตำบลแม่แดดน้อย อำเภอแม่แจ่ม โดยรอบลำน้ำแม่แจ่มเป็นป่าเบญจพรรณและป่าเต็งรังผสมสนเป็นส่วนมาก

ผาแดง เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงในอำเภอแม่แจ่ม ตั้งอยู่บริเวณตำบลแม่แดดน้อย อำเภอแม่แจ่ม ต้องเดินเท้าเข้าไปบริเวณตัวหน้าผามีการสลักอักษรโบราณไม่ทราบยุค หรือสมัยไว้ติดหน้าผา เป็นที่ชื่นชอบของผู้ที่ได้เข้าเยี่ยมชม

ขอบคุณข้อมูล : dnp.go.th